Botox to najbardziej rozpowszechniona nazwa preparatu toksyny botulinowej. Substancja ta (do celów medycznych) produkowana jest w laboratoriach przez wyselekcjonowane szczepy bakterii Clostridium botulinum.
Czym jest Botox?
Toksyna botulinowa (inaczej jad kiełbasiany, botulina) jest neurotoksyną, czyli oddziałuje na układ nerwowy. Hamuje uwalnianie acetylocholiny-substancji przekazującej impuls do mięśnia. Mięsień przestaje się kurczyć w efekcie czego nie kurczy się również skóra nad mięśniem -rozluźniają się zmarszczki. Po pewnym czasie wraz z tworzeniem nowych zakończeń nerwowo-mięśniowych, stopniowo dochodzi do powrotu przekazywania impulsów, a wraz z tym powraca kurczliwość mięśnia.
Botulina działa tylko na zmarszczki mimiczne czyli powstające na skutek skurczu mięśni!
Najlepsze efekty uzyskuje się korygując zmarszczki pojawiające się jedynie w czasie mimiki twarzy. Zmarszczki utrwalone (statyczne), czyli utrzymujące się bez kurczenia mięśni, ulegają tylko spłyceniu. Wtedy (jeśli pacjent jest cierpliwy) powtarzamy zabieg 2-3 razy co 4-6 miesięcy, by głęboka zmarszczka uległa wygładzeniu lub stosujemy leczenie skojarzone wykorzystując inne metody i preparaty.
Na zabieg leczenia zmarszczek mogą się wybrać nie tylko osoby posiadające już widoczne zmarszczki, ale także te, u których zmarszczki zaczynają się właśnie pojawiać. U takich osób wstrzyknięcie botoksu będzie miało działanie profilaktyczne, polegające na zapobieganiu tworzenia się dużych utrwalonych zmarszczek bez żadnej mimiki.
Dawkę preparatu dobieramy indywidualnie. Chodzi o to, żeby wygładzić zmarszczki, a nie uzyskać efekt maski.
Bezpieczeństwo
Wokół Botoxu powstało wiele mitów wpływających na lęk przed jego stosowaniem. Tymczasem, wbrew obiegowej opinii, jest to jeden z bezpieczniejszych zabiegów w medycynie estetycznej.
Botulinę w medycynie zaczęto stosować na początku lat 70 XX wieku do leczenia zeza. Później wprowadzono do neurologii (kręcz karku, dystonia mięśni, stopa szpotawa, dziecięce porażenie mózgowe i in.).
Dawka botuliny stosowana w medycynie estetycznej to max kilkadziesiąt jednostek, dawki terapeutyczne to kilkaset jednostek (np. w dystonii szyjnej do 360j). Doustna dawka śmiertelna to 3000j.
W medycynie estetycznej istnieje od 1992r. W Polsce botulina pojawiła się w gabinetach medycyny estetycznej dopiero w 1996 roku.
Wskazania
dotyczą głównie górnej 1/3 twarzy-czyli:
- zmarszczki poprzeczne czoła,
- zmarszczki pionowe czoła-tzw. lwia zmarszczka, mars,
- zmarszczki około-oczne – tzw. kurze łapki,
- pionowe zmarszczki wokół ust tzw. palacza,
- uniesienie brwi,
a także:
- wygładzenie szyi i dekoltu,
- wspomaganie leczenia bruksizmu,
- niwelowanie „kwadratowej twarzy”,
- niwelowanie "brody kamiennej",
- leczenie pierwotnej nadpotliwości.
Normalne pocenie jest fizjologią, natomiast nadmierne pocenie jest już niezmiernie kłopotliwe, powodujące dyskomfort pacjentów i ich otoczenia. W sytuacji, gdy niewystarczające jest stosowanie antyperspirantów, podaje się toksynę botulinową.
Mechanizm jej działania polega na zablokowaniu działania nerwów, które zaopatrują potowe gruczoły ekrynowe i w ten sposób dochodzi do zahamowania wydzielania potu. Preparat podaje się śródskórnie w problematyczną okolicę, efekt jest widoczny po kilku, kilkunastu dniach i działanie utrzymuje się przez kilka miesięcy, potem wymaga powtórzenia. Aby zmniejszyć dolegliwości bólowe związane z ostrzykiwaniem można zastosować miejscowe znieczulenie z użyciem kremu EMLA.
Zaleca się przeprowadzenie wywiadu i badania klinicznego, jak również dodatkowych swoistych testów , w celu wykluczenia potencjalnych przyczyn wtórnej nadpotliwości (np. nadczynność tarczycy, guz chromochłonny).
Przeciwskazania
- ciąża,
- laktacja,
- choroby autoimmunologiczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów,
- choroby neurologiczne powodujące wiotkie porażenie mięśni szkieletowych,
- antybiotyki aminoglikozydowe (takie jak np.: tetracyclina, linkomycyna, amikacyna, kanamycyna gentamycyna, neomycyna i streptomycyna -mają zdolność do współdziałania z toksyną i zwiększają ryzyko wystąpienia skutków ubocznych),
- aminochinolony (chlorochina-Arechin, hydroksychlorochina-(Plaquenil),
- D-penicylamina (Cuprenil),
- uczulenie na albuminę ludzką,
- leki pomocne w leczeniu problemów rytmu serca, takie jak chinidyna,
- stany zapalne skóry.
Ze względu na ryzyko zasinień:
- stosowanie leków obniżających krzepliwość krwi (np. aspiryna),
- miesiączka.
Przed zabiegiem (dziesięć dni) pacjenci powinni zaprzestać przyjmowania witaminy E, multiwitaminy, ziela dziurawca i leków przeciwzapalnych.
Przebieg zabiegu
Niewielka ilość preparatu jest wstrzykiwana w określone mięśnie twarzy. Zabieg trwa kilkanaście minut, dzięki zastosowaniu bardzo cienkich igieł jest mało bolesny (ukłucie i lekkie szczypanie) i praktycznie nie wyłącza z codziennej aktywności.
Po zabiegu
W celu jak najlepszego wchłonięcia się toksyny botulinowej oraz uniknięcia jej nadmiernej dyfuzji zaleca się:
- nie kłaść się i nie pochylać się przez 4 godziny po zabiegu,
- nie spożywać alkoholu w dniu zabiegu,
- unikać wysiłku fizycznego,
- przeciwwskazane jest korzystanie z sauny oraz lot samolotem.
Kiedy efekt?
Efekt pojawia się po 3-4 dniach i stopniowo narasta do 14 dnia. Utrzymuje się bardzo różnie – od 3 do 9 miesięcy, u niektórych (rzadko) brak efektu lub znikomy, u nielicznych nawet rok.
Ważne – nawet gdy Botox przestanie działać skóra jest bardziej gładka i wypoczęta. Zabiegi z botuliny mają więc też działanie profilaktyczne – skóra nie jest zaginana i nie tworzą się zmarszczki.
Powikłania
- w dniu zabiegu pacjenci często skarżą się na ból głowy, nudności i objawy grypopodobne,
- wszystkie powikłania (jak i pożądane efekty) po wstrzyknięciu domięśniowym botuliny są przemijające,
- większość powikłań związana jest z użyciem igły – ból w miejscu ukłucia i krwiak,
- podwójne widzenie,
- suchość lub nadmierne łzawienie oczu,
- opadanie powieki,
- brak działania lub krótki czas działania toksyny botulinowej,
- uczucie ,,opuchniętych oczu”.